Muzeum Narodowe w Warszawie
Umowa podpisana 30 maja 2016 roku między MNW a Instytutem Archeologii Narodowej Akademii Ukrainy umożliwiła podjęcie trzyletniej kampanii archeologicznej, z możliwością przedłużenia prac w latach następnych, na terenie antycznego miasta Olbia w ramach „Olbijskiej Ekspedycji Archeologicznej”, której kierownikiem jest dr hab. Ałła Bujskich.
Pierwszy sezon poświęcono na zapoznanie się ze stanowiskiem, przeprowadzenie odpowiednich badań (w tym geofizycznych) na, uzgodnionym ze stroną ukraińską, obszarze przyszłej aktywności Misji a także na rozpoczęcie prac wykopaliskowych w wybranym miejscu. Sąsiaduje ono z wykopem ukraińskim, na którym badania prowadzone są od wielu lat. Można zatem przypuszczać, że długofalowe rezultaty naszych wykopalisk przyniosą podobne efekty, to jest odsłonięcie obszaru, na którym funkcjonowała rzymska twierdza a między VII a III w. przed Chrystusem istotna część greckiej kolonii. Strategicznym celem prac jest przebadanie całości niewielkiego wzniesienia położonego we wschodniej części antycznej Olbii, którego mniej więcej połowę zajmuje wykop ukraiński. Zadaniem polskiej Misji jest przebadanie jego pozostałej części, co w przyszłości, dzięki wspólnej analizie rezultatów badań prowadzonych na polskim i ukraińskim wykopie, powinno znacząco wzbogacić naszą wiedzę o tej części antycznego miasta. Druga i trzecia kampanie potwierdziły słuszność tego założenia i przyniosły także pierwszy poważny sukces badawczy: udało się potwierdzić przypuszczenie, że Olbia była zasiedlona przez przedstawicieli Kultury Czerniachowskiej do końca IV w może i w początkach V w.
Równolegle z pracami archeologicznym przewidziano, podobnie jak w przypadku wykopalisk w Tyritake na Krymie, działania konserwatorskie prowadzone przez misję konserwatorską. Prace przygotowawcze podjęto w 2018 r., zaś od 2019 r. przewidziany jest start takiej misji. Efektem jej działalności będzie takie zabezpieczenie naszych prac wykopaliskowych, aby możliwe się stało ich prezentowanie wszystkim chętnym, w tym odwiedzającym Olbię turystom.
Dobra współpraca polskich i ukraińskich archeologów, obiecujące rezultaty pierwszych trzech misji oraz przedłużenie finansowania projektu przez MKiDN pozwoliły zaplanować na 4 grudnia 2018 r. uroczystość podpisania umowy przedłużającej prace misji archeologicznej MNW w Olbii na kolejnych 6 lat.
Muzeum Narodowe kontynuuje tym samym ponad 60-letnie tradycje prowadzenia wykopalisk na Ukrainie, rozpoczęte przez profesora Kazimierza Michałowskiego w Myrmekion na Krymie a kontynuowane najpierw pracami misji archeologicznej w Tyritake na Krymie przez dra Alfred Twardeckiego, kuratora Zbiorów Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej a obecnie, pod tym samym kierownictwem na stanowisku Olbia u ujścia Dniepru i Bohu.
Polsko-ukraińska współpraca archeologiczna w ramach naszego projektu nie tylko nawiązuje do chlubnych tradycji poprzednich ekspedycji archeologicznych MNW ale stwarza także możliwość pozyskania niezwykle cennych zabytków cywilizacji grecko-rzymskiej a także utworzenia liczącego się ośrodka badawczego zajmującego archeologią i historią północnych wybrzeży Morza Czarnego.