W dniach od 9 lipca do 20 sierpnia 2016 r. trwały prace wykopaliskowe Polskiej Misji Archeologicznej Olbia od 1994 roku kierowanej przez dr. Alfreda Twardeckiego w ramach prowadzonego przez Muzeum Narodowego w Warszawie programu Antyczne Zabytki Morza Czarnego.
Projekt kontynuuje tradycje aktywności wykopaliskowej w tym regionie rozpoczętej przez MNW jeszcze w 1956 r. przez profesora Kazimierza Michałowskiego, ówczesnego zastępcę dyrektora Muzeum oraz wykopalisk prowadzonych w latach 2008–2013 przez MNW w Tyritake (Kercz, Krym). Po przerwie spowodowanej zajęciem Krymu przez Federację Rosyjską Muzeum rozpoczęło prace na nowym stanowisku w Olbii (Ukraina, obwód Mikołajewski). W trakcie 6-tygodniowej kampanii przeprowadzono badania geofizyczne a następnie rozpoczęto prace wykopaliskowe odsłaniając wykop o powierzchni 100 m2 na terenie dawnej greckiej kolonii założonej w VII w. przed Chr. W okresie rzymskim funkcjonowała tu potężna rzymska twierdza kontrolującą ujście rzeki Boh i Dniepr do Morza Czarnego.
W trakcie pierwszego sezonu znaleziono ponad 340 zabytków, w tym około 40 cennych monet z okresu funkcjonowania miasta i twierdzy. Prace, prowadzone wspólnie z kolegami z Instytutu Archeologii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, przyniosły już pierwsze, interesujące rezultaty naukowe pozwalające być może przesunąć moment opuszczenia miasta przez mieszkańców na przełom IV/V w. po Chr. Olbia, wspominana już przez Herodota w V w. przed Chr., należała do największych i najważniejszych greckich miast na północnych wybrzeżach Morza Czarnego i jest niezwykle ciekawym stanowiskiem archeologicznym, na którym badania prowadzone są od ponad stulecia. Zaproszenie polskich archeologów do współpracy przez ukraińskich gospodarzy potwierdza dobrą markę polskich archeologów w świecie i na Ukrainie.
Prace w kolejnych sezonach przyniosą z pewnością szereg ciekawych rezultatów naukowych i poszerzą naszą wiedzę na temat okresu antycznego w tym regionie.
Alfred Twardecki
